Miep Gerritsen-Boks (70) vertelt
Deventerbrug moest het zwaar ontgelden
Tot twee keer toe moest de kleine Miesje Boks gedurende de oorlogsjaren met haar familie hun woonhuis bij de Deventerbrug halsoverkop verlaten omdat de brug werd opgeblazen. Eerst in mei 1940. Dat was op aanraden van de toenmalige brugwachter Uithol, die de familie mededeelde dat er snel gehandeld moest worden omdat de brug elk ogenblik in de lucht kon vliegen. Hoe groot de noodzaak was bleek wel uit het feit dat Uithol daarna zelf al niet meer de westelijke zijde van het kanaal kon bereiken omdat de brug direct na zijn boodschap met een daverende klap werd vernield door de Nederlandse troepen. Daarmee werd een snelle doortocht van de Duitsers gedwarsboomd door onze strijdmacht.
Miesje (toen 4 jaar) en haar familie vonden tijdens die explosie dekking tussen hun huis en dat van de naaste buren. In één klap ploften alle ruiten uit de sponningen. Een verschrikkelijke ravage. De schrik was enorm. Vader Boks was procuratiehouder bij de papiergroothandel Van Reekum die zaken deed in een groot pand, het eerste (rechts) juist over de brug, richting Deventer. Hij woonde met zijn vrouw Hannie boven het bedrijf en zij genoten van een geweldig uitzicht op de brug en de haven. Het was echter uit oorlogs-tactisch oogpunt bekeken één van de gevaarlijkste plekken in Apeldoorn.
Gedurende de gehele oorlog heeft Boks er met zijn familie niettemin gewoond. Er werd een noodbrug gelegd en zo kwam de verbinding tussen oost en west Apeldoorn toch weer tot stand. Ook de werkzaamheden bij Van Reekum gingen gedurende de oorlog door, zo goed en zo kwaad als het ging. Van het huis herinnert de nu 71-jarige Miep Gerritsen-Boks zich dat de woning beschikte over een gang met een lengte van meer dan 25 meter. Daar speelden de kinderen doorgaans.
Bevrijding
Dan breekt de bevrijdingstijd aan. De geallieerden zijn Apeldoorn op vrijdag april 1945 zover genaderd dat de mensen uit het oosten van de stad moeten evacueren. Ze trekken oostwaarts. Opnieuw zal de brug een belangrijke rol gaan spelen in de gevechten. De familie Boks wordt door de Duitsers gewaarschuwd snel het huis te verlaten. Het is de nacht van 13 op 14 april.
In de gauwigheid worden snel wat zaken bijeen gegrist. Het poppenwagentje van Miesje (dan negen jaar) wordt vergeten. Ze was er heel boos om. De brug is al zo zwaar beschadigd dat het niet meer vertrouwd is daarover te gaan. Daarom zoekt Berend Boks en zijn gezin een veilig heenkomen via de sluis naar het westelijk deel van de stad. Vandaar dat de sluis altijd nog het monument van de vrijheid is voor Miep. Ze belandden ten slotte bij familie aan de Eerste Johannastraat waar de bevrijding wordt afgewacht. Op zondag 15 april is tijdens een gevechtshandeling de woning en de fabriek volkomen in puin geschoten. Er restte niets meer dan een smeulende puinhoop.
De familie is alles kwijt. Ook het schilderij van de fabriek dat binnen hing. Na de oorlog heeft Johan Buurman het opnieuw geschilderd en dat wordt nu door Miep gekoesterd als een kostbaar bezit. De firma Van Reekum is later zaken gaan doen aan de Kanaalstraat, in een pand juist tegenover de feestzaal Kunst en Genot. Het is inmiddels ook slachtoffer geworden van de Apeldoornse sloopwoede.
Een vrachtwagen van firma Van der Scheur volgeladen met papier bestemd voor Van Reekum. Het witte pand op de achtergrond is de garage aan de Kanaalstraat, later van firma Nusselder.
Op de plek waar Miep heeft gewoond is later een garage verrezen en sinds kort is er een appartementengebouw gebouwd. Het is dat Miep zo prettig woont in het Woudhuis, anders had zij er graag een huis willen hebben. Tijdens de VOA herdenking bij de sluit – altijd op 17 april – gaan Miep’s gedachten opnieuw uit naar de plek waar ze zulke angstige avonduren heeft meegemaakt. Ze zal het nooit vergeten. Een jaar later (1946) werd de familie Boks opnieuw opgeschrikt en geconfronteerd met onnoemelijk leed toen ze te horen kreeg dat hun enige zoon en broer bij de vliegtuigramp aan de Jachtlaan om het leven was gekomen.
Dit artikel met het interview met mevrouw Miep Gerritsen-Boks is gepubliceerd in het Magazine van de Vereniging Oud Apeldoorn in de April-editie van 2007.